Sanajan bari éra parada, sawadina urang nganuhunkeun kana sumbangan pamikiran Noorduyn jeung Prof. A.Teeuw, anu sacara gemet geus narékahan nalungtik basa Sunda buhun. Ulikan kabasaan Sunda buhun nu dipigawé ku Noorduyn jeung A.Teeuw ngawengku 51 kaca tina 554 kaca dina bukuna “Tiga Pesona Sunda Kuna” (édisi Inggrisna: Three Old Sundanese Poems, KITLV, 2006) wedalan Pustaka […]
Kategori: Artikel Bahasa Sunda
Naskah Waruga Guru Ditulis dina Kertas Éropa atawa Daluwang?
Aditia Gunawan Saenyana tanda tanya dina judul di luhur téh teu perelu aya, saupama urang teu talobéh dina ngarumat banda pakaya karuhunna. Da ana seug aya téa mah wujudiah naskahna (Waruga Guru, saterusna disingget WG), teu kudu papanjangan nulis atuh. Cukup ku ningali naskahna, dibulak-balik sabalikan, rada kerung saeutik, bawirasa bakal katohyan, naha éta naskah […]
Bagian 10 – Pañcabyakta
Bagian ieu ogé dimimitian ku siloka. Sok sanajan judul pedaranna pañcabyakta (lima bukti, lima kanyataan), tapi istilah-istilah nu dijéntrékeunna mah lain lima, tapi aya 11 kecap. Istilah-istilah éta téh kacida héséna ditarjamahkeun sacara harfiah, tapi, copélna bisa dipikaharti maksudna tina pedaranana. TéksNihan sinangguh pañcabyakta ngaranya, silwakanya nihan: “sélajanem surawilé, panatarga sudyacawa,prayagamanem cégamaswa céwamibah krermawidu,céwayudé (da)nakalem […]
Bagian 9 – Caturupaya
Caturupaya hartina opat tarékah atawa opat usaha pikeun ngahontal tujuan. Tujuan nu rék dihontalna taya lian pikeun jadi manusa nu sampurna ngajalankeun tugasna di alam dunya. Pedaran ngeunaan caturupaya téh dimimitian ku siloka nu diwangun ku dua padalisan. Dina sapadalisanna ngandung dua kalimah nu ditandaan ku ayana tanda baca (fungtuasi) dina naskahna. Sanajan dina pedaranna […]
Urang Sunda Ngababakan
Di Kanékés Kajeroan mah, taneuh téh teu meunang dilelemah. Upama taneuhna henteu rata, tihangna dijieun jangkung sabeulah. Jadi, tataban imah mah tetep rata. Enya, kapan ceuk urang Kanékés mah “Gunung teu beunang dilebur, lebak teu beunang diruksak, larangan teu meunang dirempak, buyut teu meunang dirobah, lojor teu meunang dipotong, pondok teu meunang disambung”. Prinsip nu […]
Bagian ka-8 – Pancaiyatna
Bagian kadalapan Sanghyang Sasana Maha Guru téh nerangkeun perkara pañcaiyatna. Pañcaiyatna téh hartina lima perkara anu kudu diperhatikeun enya-enya ku murid anu rék nyampurnakeun baktina kana darma. Ieu bagian dimimitian ku siloka. Éta siloka téh mangrupa parafraseu anu satuluyna dipedar dina eusina. Dina bagian ieu, urang hésé pikeun nangtukeun maksud kecap panca (lima), sabab dina […]
Mahapawitra Skriptorium Naskah Sunda Kuna
Dina kolofon naskah-naskah Sunda kuna nu kiwari diteundeun di Perpustakaan Nasional RI (PNRI), kawilang réa nu nyebutkeun Mahapawitra minangka tempat ditulis (disalin)na naskah. Naskah-naskah nu ditulis di Mahapawitra téh diantarana baé: Sanghyang Hayu (kropak 634 jeung 637), Sanghyang Sasana Mahaguru (kropak 621), jeung Siksaguru (kropak 642). Kabéhanana ogé mangrupa téks prosa, eusina kaagamaan. Iwal ti […]
Bagian ka-7 – Dasanaraka
Dasanaraka téh sacara harfiah mah hartina sapuluh naraka. Tina ieu bab mah harti tina dasanaraka leuwih lega, nyaéta sapuluh kaayaan tina sapuluh indera (dasaindriya) anu bisa jadi cukang lantaran hiji jalma tigebrus ka naraka. Sapuluh indera nu dipiboga ku unggal jalma nyaéta ceuli, panon, irung, létah, sungut, kulit, leungeun, dubur, purusa (bobogaan), jeung suku teu […]
